De corona-pandemie zet het welzijn en de rechten van kinderen onder druk, wereldwijd en ook in Nederland. Het eerste blog van deze week liet treffend zien dat de impact van de corona-maatregelen op onderwijs significant is en dat juist kansarme kinderen hieronder lijden. Ook op tal van andere fronten zien we de invloed van corona op de levens van kinderen en daarmee op hun rechten. Er zijn dan ook grote zorgen over kinderen. En kwetsbare kinderen lijken nog kwetsbaarder geworden.

Onvoldoende in beeld

Juist in een tijd als deze is het van groot belang om de manier waarop we met kinderen omgaan in de zorg, in het onderwijs en in de samenleving te baseren op kinderrechten. Zo moeten de belangen van het kind een eerste overweging vormen bij de maatregelen in reactie op corona en moet worden voorkomen dat bepaalde groepen kinderen buiten de boot vallen. Reeds in het voorjaar vroegen verschillende kinderrechtenorganisaties in Nederland hier aandacht voor. Kinderen waren onvoldoende in beeld. De focus lag in eerste instantie begrijpelijkerwijs op ouderen en personen met een zwakke gezondheid. Tegelijkertijd mag je verwachten dat het vizier van de overheid zich op een bepaald moment ook richt op kinderen en specifiek op kwetsbare kinderen. Kinderen en jongeren worden immers wel degelijk getroffen door corona, zij het vaak op meer indirecte wijze.

Oproep Rutte

Een van de manieren om dat vizier scherp te krijgen, is door met kinderen en jongeren in gesprek te gaan. Zoals het blog van Laurence Guérin en Carien Verhoeff eerder deze week liet zien is het betrekken van kinderen bij besluitvorming die over hen gaat, nu of in de toekomst, een belangrijke kernwaarde van burgerschap en van kinderrechten. Het draait daarbij om het serieus nemen van kinderen en jongeren als burgers in onze samenleving. De oproep van Minister-president Rutte in het voorjaar aan de kinderen en jongeren in Nederland om zich vooral te mengen in het gesprek over de corona-maatregelen leek dan ook blijk te geven van een erkenning van dit burgerschap.

Toch is het maar de vraag of die boodschap goed is overgekomen. Ja, er zijn in Nederland groepen jongeren die zich actief bemoeien met beleid en die de weg weten naar de ministeries en bewindslieden – een voorbeeld is Coalitie Y. Tegelijkertijd kunnen we gerust aannemen dat veel jongeren deze wegen niet weten te bewandelen. Het is maar zeer de vraag of deze jongeren zich uitgenodigd voelen en begrijpen hoe ze op een dergelijke oproep moeten reageren.

Tijdens een speciale talkshow georganiseerd door de Nationale Wetenschapsagenda afgelopen zomer gaf Mohammed uit Rotterdam aan dat hij zich eigenlijk geen raad weet met de oproep van de premier. Terwijl hij het wel heel belangrijk vindt dat kinderen en jongeren betrokken worden, juist omdat zij creatief en veerkrachtig zijn en als geen ander weten wat de impact van corona is op hun leven en op hun omgeving. In gesprek gaan met een grote diversiteit aan kinderen en jongeren is dan ook cruciaal om goed uit deze crisis te komen en om lessen te trekken voor toekomstige crises. Want dat dit de laatste crisis zal zijn, is niet erg aannemelijk.

Serieus werk maken van participatie

Wat ons betreft geeft de 31^e verjaardag van het VN-Kinderrechtenverdrag aanleiding om serieus werk te maken van participatie van kinderen en jongeren, waarbij de overheid zich zou moeten inspannen om samen met het onderwijs, de (jeugd)zorg, justitie en maatschappelijke organisaties, alle groepen kinderen te bereiken. Daarmee kunnen we sterker uit de corona-crisis komen en een basis leggen voor een inclusievere samenleving waarin generaties eerder met elkaar worden verbonden dan tegenover elkaar komen te staan.