Wat zeggen de richtlijnen?

Zoek je als ouder houvast in richtlijnen over het gebruik van media door jonge kinderen? Dan kom je al snel uit op informatie over het aantal minuten of uren schermtijd dat wel of niet verantwoord is voor de ontwikkeling van een kind. Zo stelt de World Health Organization (WHO) dat kinderen tot 2 jaar helemaal geen schermtijd nodig hebben en kinderen van 2 tot 5 jaar maximaal een uur per dag, maar liever minder. Deze richtlijnen zijn opgesteld om te voorkomen dat schermtijd negatieve gevolgen heeft voor bijvoorbeeld de motorische ontwikkeling, de gezondheid van kinderen en hun cognitieve ontwikkeling.

Invulling van schermtijd

Hoe de invulling van die schermtijd er het best uit kan zien, is veel minder concreet beschreven dan de richtlijnen voor de hoeveelheid schermtijd. Dat doet de vraag rijzen: hoe kijk je naast kwantiteit ook naar de kwaliteit van schermtijd? Een aantal organisaties voorziet ouders gelukkig van praktische handvatten.

Het Nederlands Jeugdinstituut (NJI) geeft ouders van jonge kinderen een aantal tips, zoals:

• Kies apps en spelletjes die aansluiten bij het dagelijks leven van het kind.
• Maak gebruik van leeftijdsadviezen, zoals die van Kijkwijzer voor televisie en films en PEGI voor spelletjes.
• Probeer apps, websites, spelletjes en filmpjes altijd eerst zelf uit.
• Gebruik een internetfilter, zodat je kind niet ineens ongeschikte filmpjes en spelletjes voor zich krijgt.

Dat brengt ons als ouders al iets verder. We weten nu hoe lang een kind achter een scherm mag zitten en we hebben een aantal aandachtspunten die we mee kunnen nemen bij het kiezen van apps. Maar, wat zijn inhoudelijke overwegingen bij het kiezen van een app of spelletje: "wat gaat het kind precies zien of doen?" Natuurlijk is een app of spelletje ter ontspanning af en toe geen probleem, maar zou het niet mooi zijn om schermtijd leuk én leerzaam in te kunnen vullen?

Leuke en leerzame apps: waar kies je dan voor?

Gelukkig zijn er verschillende apps en spelletjes die niet enkel zijn gemaakt als amusement, maar juist ook met een educatief doel. En goed nieuws, dat maakt ze gelukkig niet minder leuk! Hieronder volgen enkele voorbeelden van apps en spelletjes, die kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van kinderen.

Wist je bijvoorbeeld dat er veel geanimeerde versies van prentenboeken beschikbaar zijn? Onderzoek heeft aangetoond dat deze animaties kinderen kunnen helpen om een verhaal beter te begrijpen en meer nieuwe woorden te leren. Juist kinderen die moeite hebben met taal, profiteren van deze toevoegingen ten opzichte van traditionele prentenboeken.

Met de bibliotheekpas van je kind - en die is gratis voor iedereen onder de 18 jaar! - heb je toegang tot verschillende platforms met digitale prentenboeken, zoals Bereslim, de Voorleeshoek en SchoolTV. Het taalgebruik in deze prentenboeken is vaak veel rijker dan in cartoons en andere filmpjes, waarin gesproken taal vooral bestaat uit directe interactie tussen de personen in beeld. Dat maakt het kijken van digitale prentenboeken écht anders – en leerzamer – dan het kijken naar een ‘gewoon’ filmpje.

Daarnaast zijn er diverse educatieve spelletjes ontwikkeld, die je kind helpen om nieuwe vaardigheden te ontwikkelen, zoals rekenspelletjes, letterspelletjes en spelletjes waarin je woorden, kleuren en vormen leert. Een bekend voorbeeld is Squla, maar via de websites van Mediasmarties - een initiatief van de overheid dat al sinds 2010 bestaat - of Eduapp vind je nog veel meer educatieve apps en spelletjes - gratis en betaald. Via deze online gidsen kan je aan de hand van zoektermen gericht apps en spelletjes zoeken, bijvoorbeeld rekenen, muziek, woorden, leeftijd van het kind. Een ander voorbeeld is het spel Letterprins, dat recent is ontwikkeld door wetenschappers van de Radboud Universiteit en gericht is op het ontwikkelen van leesvaardigheid

Wil je jouw kind toch een keer ‘gewoon’ een filmpje laten kijken? Maak er dan een momentje samen van! Kinderen leren nieuwe woorden vooral door veel te praten en veel taal om zich heen te horen. Als je samen een filmpje kijkt en erover praat, kan je ervoor zorgen dat een filmpje beter aansluit op de belevingswereld van het kind en kan je zo bijdragen aan de ontwikkeling van je kind.

Wat als leerzaam te leuk wordt?

Fijn hè? Je kan schermtijd dus op een leuke én educatieve manier inzetten. Maar let daarbij wel op, leuke kwalitatieve schermtijd maakt niet dat we de kwantitatieve richtlijnen moeten vergeten! Help jezelf en jouw kind door van tevoren duidelijke afspraken te maken over hoe lang er gespeeld mag worden en reik je kind na afloop van de schermtijd een alternatief aan om mee te spelen.