Het thema van de week tegen kindermishandeling is dit jaar ’Leren van elkaar‘. Een mooi en actueel thema dat in eerste instantie vooral lijkt te gaan over professionals onderling. Maar de ervaringsverhalen die op de website van de week tegen kindermishandeling staan en de blogserie over kinderrechten die vorig jaar hier is verschenen, tonen dat niets minder waar is. Die verhalen bevatten belangrijke lessen. Ze laten zien dat kindermishandeling niet in isolatie voorkomt en dat vaak eigen jeugdervaringen en trauma’s van ouders een rol spelen.

Intergenerationele overdracht

Het bestaan van die intergenerationele overdracht hebben we ook gezien in onderzoek. Onze meta-analyse, waarin alle studies over dit onderwerp zijn samengenomen, wees uit dat het meemaken van verschillende vormen van mishandeling - waaronder ook verwaarlozing valt - een groter risico vormt voor het later mishandelen en verwaarlozen van eigen kinderen. Tegelijkertijd bleek dat de meeste ouders die mishandeling meemaakten in hun jeugd, het niet doorgaven aan de volgende generatie. Toch is dit verhoogde risico van belang, net als het verhoogde risico op opvoedingsproblemen na het ervaren van andere vormen van geweld, zoals partnergeweld.

Belangrijke stap

De ervaringsverhalen van ouders kunnen ons helpen beter te begrijpen waarom het mis kan gaan in de opvoeding. Ze laten ons zien hoe je kunt leren van je eigen ervaringen en wat en wie ervoor nodig zijn om ze achter je te laten. Ze leren ons wat belangrijk is bij het verlenen van steun en hulp, en dat het goed is om aandacht te besteden aan de jeugdervaringen en andere mogelijk traumatische ervaringen. Veel ouders voelen zich gehoord als hier aandacht voor is. Dat is vaak een eerste belangrijke stap naar herstel en het verbeteren van de relatie tussen ouder en kind.

Dat herstel en het verbeteren van de ouder-kindrelatie is vaak niet makkelijk. Uit onderzoek is bekend dat ouders met traumatische jeugdervaringen minder baat hebben bij opvoedingsinterventies dan ouders zonder deze ervaringen. Bestaande opvoedinterventies gericht op het verbeteren van de relatie tussen ouder en kind en het stoppen van kindermishandeling lijken minder effectief als ouders zelf slachtoffer zijn geweest van mishandeling in hun jeugd. Dat is een belangrijk probleem, want het is helder dat juist deze ouders hulp nodig hebben als zij worstelen met de opvoeding. Er is dus echt werk aan de winkel voor onderzoekers.

Meer onderzoek noodzakelijk

Hoe lukt het dan wel? Daarop is het antwoord niet eenvoudig te geven. Er zijn voorzichtige aanwijzingen dat traumabehandeling voor ouders ook positief kan bijdragen aan de opvoeding, maar meer onderzoek naar hulpverlening aan ouders die zelf traumatische ervaringen hebben meegemaakt en hun kinderen is noodzakelijk. Wij zetten daarin momenteel stappen voorwaarts, samen met ouders en professionals. En zo blijven we leren van elkaar.