Als ouder probeer je in te schatten wanneer je kind toe is aan kennis over de wereld. Dat begint klein en concreet en wordt naarmate je kind ouder wordt steeds breder en complexer. Racisme vond ik een onderwerp waar mijn 8-jarige nog niet aan toe was. Maar, zoals ik lees in NRC van 13-14 juni, voeren ouders van kleur wél al het gesprek over racisme met hun jonge kinderen. Dan vond ik, als witte moeder, dat ik er ook aan moest geloven.

Over uiteenlopende onderwerpen

Ik probeer veel onderwerpen met mijn kinderen te bespreken. Ik wil ze graag inzicht geven in zichzelf, de wereld en anderen door uitleg te geven waarom mensen doen wat ze doen, ook als dit geen fijn gedrag is. Bij een kind dat onaardig doet, bespreken we welke angsten of problemen hier de oorzaak van kunnen zijn. Ik leg mijn kinderen vaak uit dat iedereen zich moet ontwikkelen: zijzelf zijn ook niet altijd even rustig en communicatief als ze moe zijn, dat geldt voor iedereen en voor sommigen nog wat meer.

Deze gesprekken worden ingegeven door alledaagse gebeurtenissen die relevant zijn voor hen of door uitspraken die ze doen over wat zij ‘normaal’ vinden. We hebben gesprekken gevoerd over homo- en heteroseksualiteit, over verschillende geloven, maar racisme, dat leek me nog een te groot, complex en naar onderwerp.

Wij hebben bewust gekozen voor een school die een afspiegeling is van de samenleving. Het onderlinge contact tussen kinderen met veel verschillende achtergronden, zorgt dat zij elkaar leren kennen en daardoor minder snel vooroordelen ontwikkelen, weten we uit onderzoek. Maar alleen kinderen bij elkaar plaatsen, is niet voldoende. Je krijgt pas inzicht in iemand anders als je voldoende kennis hebt over wat meespeelt in iemands leven. Als ouder heb je hierbij een belangrijke socialiserende functie. De uitleg die we kinderen geven over de wereld en onze impliciete waarden, kleuren hoe zij de wereld zien.

Als we het niet over racisme hebben, dan doen we alsof het niet bestaat, of dat het niet relevant is voor ons. Maar als ouders van kleur wel al gesprekken voeren met hun 8-jarige en als hun 8-jarige bovendien al moet dealen met uitingen van racisme, dan moet ik dat gesprek ook voeren met mijn kind, zodat we bij kunnen dragen aan het beperken en voorkomen van racisme.

Hoe bespreek je racisme?

Dus zaterdag voerde ik Het Gesprek met mijn mannelijke, witte kind die in zijn leven waarschijnlijk minder last zal hebben van stereotypen en racisme. Desalniettemin is het belangrijk dat hij weet dat het bestaat, racisme kan herkennen en er daardoor tegen in kan gaan.

Maar hoe bespreek je dit? Ik heb hem de krant laten zien en de vele protesten. Ik heb uitgelegd waarom al die mensen daar stonden en waartegen ze protesteerden. Ik heb uitgelegd dat mensen niet worden beoordeeld om wie ze zijn en wat ze kunnen, maar om de groep waar ze bij horen of de kleur die ze hebben, hoe oneerlijk en frustrerend dat is en hoe mensen hierdoor minder kansen krijgen.

Catan-analogie

Voor kansenongelijkheid werkte de Catan-analogie het beste: stel je zet het spel klaar en je laat eerst een deel van de spelers de beste plekjes kiezen voor allebei de dorpen daarna mogen pas de anderen. Dan hebben de laatste spelers veel minder goede vakjes om mee te beginnen en is het veel moeilijker om te gaan winnen. Dat heeft niets te maken met hoe slim ze zijn of hoe goed ze spelen.

Mijn zoon was stil en aandachtig. We zijn hier nog niet over uitgepraat, het onderwerp is geopend.