Kinderrechten in het Koninkrijk

Kinderrechten zijn relevant voor alle kinderen binnen het Nederlandse Koninkrijk. Voor een kind zou het in principe niet hoeven uitmaken of hij, zij of hun opgroeien in Europees Nederland of in het Caribisch deel van het Koninkrijk. De rechten van kinderen zijn gelijk, ongeacht hun leefomgeving, status of nationaliteit. En het gehele Nederlandse Koninkrijk heeft de rechten van het kind, zoals neergelegd in het VN-Kinderrechtenverdrag, erkend.

Tegelijkertijd groeien kinderen binnen het Nederlandse Koninkrijk op in soms totaal verschillende omstandigheden. Zo leeft 40% van de inwoners in Caribisch Nederland onder de armoedegrens en door de kleinschalige context zijn bepaalde voorzieningen voor jeugd niet of nauwelijks aanwezig. Die omstandigheden doen ertoe. Ze moeten goed in ogenschouw worden genomen als we de rechten en belangen van kinderen effectief willen beschermen.

Onderzoek naar familierelaties

Het afgelopen jaar onderzochten wij samen met UNICEF Nederland en het Caribbean Center for Children’s Rights van de University of Curaçao, in opdracht van het Nederlandse Ministerie van VWS (ZJCN), hoe op Bonaire, Saba, Sint Eustatius (Caribisch Nederland) wordt aangekeken tegen familierelaties. Wat valt volgens de inwoners van de drie bijzondere gemeenten van Nederland – niet te verwarren met Curaçao, Aruba en Sint-Maarten die aparte landen zijn binnen het Koninkrijk – op als het gaat om opgroeien, partnerrelaties en intergenerationele relaties?

Wat valt op in positieve zin? Maar ook: hoe wordt bijvoorbeeld aangekeken tegen huiselijk geweld en kindermishandeling? Deze vragen zijn gesteld omdat er vanuit internationale instanties, zoals het VN-Comité voor de Rechten van het Kind en UNICEF, al langere tijd zorgen zijn over thema’s van geweld in de opvoeding van kinderen in Caribisch Nederland. Bovendien vraagt het bredere thema van huiselijk geweld aandacht nu de Nederlandse regering graag zou zien dat het Verdrag van Istanbul, dat gaat over huiselijk geweld en geweld tegen vrouwen, medegelding krijgt voor Bonaire, Saba en Sint Eustatius.

Met dit onderzoek, dat zich momenteel in een afrondende fase bevindt, hopen wij een bijdrage te leveren aan inzicht in en beleid ten aanzien van familierelaties op de drie eilanden.

Verdiepen in lokale context

Het onderzoek heeft ons laten zien dat het van cruciaal belang is om je als onderzoekers goed te verdiepen en te verplaatsen in de lokale context waarbinnen het onderzoek plaatsvindt. Dat klinkt als een open deur, maar juist in een context die sterk bepaald wordt door de verhoudingen binnen het Nederlandse Koninkrijk, die eerder wel als ‘ongemakkelijk’ zijn bestempeld en zonder meer postkoloniaal zijn, is het van groot belang om niet met een Nederlandse en Europese bril naar familierelaties te kijken en kwalificaties te plakken op datgene wat je ziet.

Een paar voorbeelden uit het kwalitatief deel van het onderzoek ter illustratie.

Aansluiten bij lokale context

Een andere belangrijke reden om vooral goed aan te sluiten bij de lokale context, lag besloten in de wens van de afzonderlijke eilanden om de onderzoeksresultaten apart gepresenteerd te krijgen, dat wil zeggen door middel van een rapport specifiek voor elk eiland. Bonaire, Saba en Sint Eustatius worden doorgaans over een kam geschoren, terwijl er wezenlijke verschillen bestaan tussen de eilanden, qua grootte, bevolkingsaantallen, bevolkingssamenstelling, taal en historie. Dit draagt bij aan het gevoel op de eilanden dat zij onvoldoende gezien worden, in het bijzonder door ‘Den Haag’, maar ook door de vele onderzoeksteams die met enige regelmaat de eilanden aan doen, met vaak met een Nederlandse bril kijken en adviseren.

Dit was dan ook aanleiding voor ons om toe te werken naar drie afzonderlijke rapporten die wij naar verwachting in februari 2024 zullen presenteren aan elk van de eilanden. Dit laatste sluit aan bij onze belofte aan de eilanden vanaf het begin van het onderzoek, dat dit onderzoek en de onderzoeksgegevens wat ons betreft van de eilanden zelf zijn en dat we hopen dat dit onderzoek voeding geeft aan de eigen beleidsagenda om de familierelaties op Bonaire, Saba en Sint Eustatius te optimaliseren, op een manier die aansluit bij en rekening houdt met de lokale context en met de rechten van alle kinderen die daar deel vanuit maken.