Ook kan het nodig zijn dat een kind een voogd krijgt die het gezag over het kind voert in plaats van de ouders. Op grond van internationale kinderrechten moeten dergelijke beslissingen met de grootst mogelijke zorgvuldigheid worden genomen en via de kinderrechter. Het volgende verhaal laat zien dat het in dit soort situaties gaat om beslissingen die diep ingrijpen in het leven en de leefomgeving van een kind.

Het jongetje uit groep 5

Een school in Noord-Holland. Een jongetje uit groep 5 staat onder voogdij en woont bij een pleeggezin. Zijn vader en moeder kunnen niet goed voor hem zorgen. De school voert regelmatig extra gesprekken met de pleegouders. Ze hebben goede bedoelingen, maar ze lijken iets te goed hun best te doen. Het jongetje wordt stevig aangepakt. Hij moet aan veel eisen voldoen. Zijn leerkracht ziet dat het jongetje het iedereen naar de zin probeert te maken en dat hij niet altijd makkelijk aansluiting vindt bij zijn klasgenootjes. Hij lijkt niet echt contact te maken. Daarnaast heeft hij veel extra begeleiding nodig. Het leren gaat langzaam, maar het gaat wel de goede kant op. Stap voor stap. Het jongetje kan goed luisteren, al heeft de leerkracht de indruk dat niet alles helemaal binnenkomt. De gesprekken met de pleegouders verlopen redelijk goed; er wordt besloten vinger aan de pols te houden en geregeld een gesprekje in te plannen om steeds weer te herhalen dat het jongetje ruimte nodig heeft en vertrouwen; en dat hij vooral gewoon kind mag zijn. Ook is er contact met de voogd. Zij sluit een keer aan bij een gesprek.

De schooldeuren gaan open

Het is dinsdagochtend, 8.20 uur, wanneer de schooldeuren opengaan. Een klasgenootje vertelt aan de leerkracht dat het jongetje de dag ervoor na schooltijd in de buurt van school is opgewacht en meegenomen door 'een vreemde meneer'. Het is een bijzonder verhaal en de leerkracht vraagt of hij erbij was. ‘Ja, ik zag het gebeuren en ben meteen naar huis gerend.’ Meer informatie komt er niet. De leerkracht besluit te wachten tot alle leerlingen binnen zijn en gaat er aanvankelijk vanuit dat het allemaal wat opgeblazen is. ‘Hij komt straks vast gewoon naar school’, denkt de leerkracht, bij afwezigheid van waarschuwingen of signalen.

Maar het tafeltje en de stoel van het jongetje blijven leeg. Na een kwartier zoekt de leerkracht de directeur op en vertelt het verhaal. Ze bellen meteen de pleegouders en dan blijkt dat er iets mis is. Het jongetje is meegenomen door zijn opa en oma naar hun woonplaats ver bij de school vandaan. De voogd is ermee bezig. Het blijft daarna lang stil en ondertussen begrijpt de klas niet goed waar hun klasgenootje gebleven is. Het verhaal vertellen zoals het is, is voor de school geen optie. Dat begrijpen de kinderen mogelijk niet goed. Er wordt verteld dat het jongetje bij zijn opa en oma is en dat hij misschien terugkomt, maar misschien ook niet. De leerkracht en de kinderen besluiten zijn tafel met spulletjes te laten staan ‘voor als hij terugkomt’. Een paar vriendjes en vriendinnetjes knutselen zo nu en dan iets voor hem.

Een eind aan de onzekerheid

Na ongeveer twee weken vertellen de pleegouders dat het jongetje niet meer terug zal keren. De kinderrechter heeft besloten dat hij bij zijn opa en oma kan blijven. Terugkeer naar het pleeggezin zou te veel onrust geven. Blijkbaar is de situatie veilig genoeg. Het is tijd om de ouders en kinderen in te lichten. Details worden niet prijsgegeven. Gelukkig kan er via de voogd contact gelegd worden met de school waar het jongetje naartoe is gegaan. De klas stuurt mailtjes met vragen van de kinderen. Ook maken de leerkracht en de kinderen een tasje met zijn spulletjes; zijn etui met pennen, gummetjes en enkele lieve briefjes. De nieuwe school geeft aan dat het naar omstandigheden goed gaat met het jongetje. Gelukkig kunnen de leerkrachten via de voogd regelen dat hij nog een keer naar zijn oude klas toe kan komen. Daar zit hij dan. De kinderen geven hem zijn tasje met spulletjes, de gymtas en een cadeautje van de hele klas. En ze wensen hem ongelooflijk veel plezier op zijn nieuwe school.