Er wordt heel veel onderzoek gedaan naar pesten op school. Dat gaat altijd over pestgedrag tussen leerlingen onderling. Pesten is nog steeds één van de meest voorkomende problemen in het leven van kinderen en ook één van de meest schadelijke voor de sociaal-emotionele ontwikkeling. Talloze mensen zijn in hun jeugd door aanhoudend pesten blijvend emotioneel beschadigd. De lange termijn effecten van chronisch gepest worden zijn nauwelijks te overschatten. Het is dan ook zeer terecht dat pesten als een vorm van agressie wordt gezien. En kinderen hebben het recht beschermd te worden tegen agressie. En tegen discriminatie. Want vaak gaat pesten over kenmerken van een kind waar zij niets of weinig aan kunnen doen. Bijvoorbeeld hun huidskleur of hun lichaamsbouw.

Het slechte voorbeeld

Het is één van de grootste nederlagen van onze maatschappij dat het maar niet lijkt te lukken om kinderen werkelijk tegen pesten te beschermen. Om pesten uit te bannen. Alle goed bedoelingen en programma’s ten spijt. Ook de bewezen effectieve programma’s maken niet het verschil op de schaal die we nodig hebben om pesten echt tot een anomalie te maken. Iets wat maar heel af en toe voorkomt, iets dat uitzonderlijk is. Helaas is pesten niet alleen iets van kinderen onderling. Ook ouders kunnen er een schepje bovenop doen door op neerbuigende manier te praten over andere kinderen of hun ouders. Ze geven het slechte voorbeeld. Zo is het ook in het verhaal van vandaag.

Joggingbroeken

Een basisschool in Zuid-Holland. In het nieuwe schooljaar komt er een nieuw meisje in groep 5. Ze valt op omdat ze een stuk zwaarder is dan de meeste meisjes van haar leeftijd. Ze draag wijde joggingbroeken in plaats van de strakke spijkerbroeken en jurkjes die de andere meisjes dragen. Er wordt over het uiterlijk van het nieuwe meisje gegiecheld en gefluisterd in de klas. De juf en de meester praten met de klas over pesten en over vooroordelen op basis van uiterlijk. Het is een goed gesprek en de kinderen begrijpen dat dit niet de manier is om met anderen om te gaan. Het gesprek lijkt ook te helpen, want de kinderen in de klas doen vanaf dat moment hun best om het meisje in hun groep op te nemen.

Maar op het schoolplein loopt het niet zo goed. De moeder van het meisje heeft ernstig overgewicht, kleedt zich in ruime gewaden, en loopt door haar gewicht moeilijk. Het zijn niet de kinderen die lacherig over haar doen, maar de andere ouders. Ze praten over haar, wijzen haar na en maken geen contact. Blijkbaar zijn de moeder en haar dochter ook onderwerp van gesprekken thuis. De kinderen in de klas van het meisje lijken al weer snel te vergeten wat ze hadden afgesproken en vervallen weer in pestgedrag. Zo vragen ze het meisje haar pauzehapje en lunch te laten zien zodat ze kunnen lachen om de hoeveelheid ongezond eten die haar moeder haar heeft meegegeven.

Nare ervaringen

De juf en de meester vragen de moeder op gesprek om over gezond eten voor het meisje te praten. De moeder reageert overstuur. Dit is precies de reden waarom ze haar dochter van de vorige school heeft gehaald: haar dochter werd gepest omdat haar moeder zo zwaar is. Het dossier van de vorige school wordt opgevraagd. Daaruit blijkt dat er behoorlijk wat vervelende incidenten hebben plaatsgevonden op de vorige school. Er valt niet met de moeder te praten over gezond broodbeleg en fruit voor de pauze. Zij voelt dit als een persoonlijke aanval en wil niet op dit onderwerp aangesproken worden.

Het meisje heeft inmiddels ook wel het gevoel gekregen dat ze er niet bij hoort. Ze ziet er anders uit dan de andere meisjes, haar moeder ziet er anders uit dan andere moeders, en ze heeft het verkeerde eten bij zich. Ze trekt zich steeds meer terug en sluit niet meer aan bij de andere meisjes bij het buiten spelen. Ze blijft dan liever dichtbij de deur of dichtbij de juf of meester. En ze wordt zienderogen zwaarder. Aan het eind van het schooljaar haalt de moeder het meisje van school, omdat ze hier ongelukkig is. Ze gaan het op een andere school proberen.